Από φιάσκο σε φιάσκο οδηγείται η κυβέρνηση με τον δημόσιο πλούτο που συνεχίζει να τον ξεπουλά, αφήνοντας ανεξέλεγκτα τα συμφέροντα που τον εκμεταλλεύονται. Η Αττική Οδός με τους χιλιάδες εγκλωβισμένους είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, καθώς οι αστοχίες είναι απανωτές σε μια σειρά άλλων κρίσιμων υποδομών όπως τα αεροδρόμια και τα τρένα.

Μπροστά σε αυτά τα σημάδια κατάρρευσης, το κυβερνητικό σύστημα επέλεξε ως υπερασπιστική γραμμή να μιλά για τις ευθύνες της Αττικής Οδού και την πρωτοβουλία να επιδιώξει παροχή 2.000 ευρώ για κάθε εγκλωβισμένο όχημα της κακοκαιρίας. Ομως, οι ευθύνες του κράτους για τις δυσλειτουργίες που καταγράφηκαν είναι δεδομένες και περιγράφονται με σαφήνεια στους νόμους και στις διατάξεις βάσει των οποίων λειτουργεί εδώ και μία 20ετία ο κλειστός αυτοκινητόδρομος για τον οποίο συνέπραξαν δημόσιος και ιδιωτικός τομέας. Και αυτό σημαίνει ότι όσοι κινηθούν νομικά για τις ζημίες που υπέστησαν θα μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση όχι μόνο από το εταιρικό δίδυμο Αττική Οδός – Αττικές Διαδρομές, αλλά και από την τριπλέτα των υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών, Προστασίας του Πολίτη και Πολιτικής Προστασίας.

Με αυτά τα δεδομένα, οι υποσχέσεις των 2.000 ευρώ για την Αττική Οδό και των 1.000 ευρώ για τους εγκλωβισμένους επιβάτες των τρένων την περασμένη Δευτέρα και Τρίτη, κάλλιστα ερμηνεύονται και ως προσπάθεια του ίδιου του κράτους να προστατεύσει τα ταμεία του από αστικές αγωγές εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.

Το χειρότερο είναι ότι δεν είναι ορατή καμία προσπάθεια να προστατεύσει τους ίδιους τους πολίτες-χρήστες, χρηματοδότες και πελάτες αυτών των υποδομών. Τα συμφέροντα που τις εκμεταλλεύονται λειτουργούν χωρίς κανέναν έλεγχο από υπουργεία και «ανεξάρτητες αρχές» με προσωπικό και αρμοδιότητες που αποδυναμώνονται. Ταυτόχρονα οι διαχειριστές αλλάζουν ταυτότητα και αντί για τεχνικές εταιρείες που γνωρίζουν στοιχειωδώς τη δουλειά, αναλαμβάνουν τις υποδομές funds που γνωρίζουν μόνο να κερδοσκοπούν. Το πολύ-πολύ να προσλάβουν κάποιους συμβούλους για να ζητούν συγγνώμη όταν επέλθει το επόμενο φιάσκο – εκτός αν γνωρίζουν ότι τον ρόλο αυτόν μπορεί να τον παίξει δωρεάν η εκάστοτε κυβέρνηση.

Σιδηρόδρομοι

Ο εκτροχιασμός της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και οι αποζημιώσεις

Καθημερινά είναι τα περιστατικά, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά, με τη λειτουργία των τρένων που υποτίθεται ότι ανέλαβε «ιδιωτικός φορέας» με ετήσια κρατική επιδότηση 50 εκατομμυρίων ευρώ για να ξεπεραστεί η «κακοδαιμονία» του δημόσιου ΟΣΕ.

Μόλις χθες, η αμαξοστοιχία 1330 του οδοντωτού που ανέβαινε προς Καλάβρυτα εκτροχιάστηκε, ευτυχώς χωρίς θύματα, και χρειάστηκε οι επιβάτες να περιμένουν για να συνεχίσουν με λεωφορείο. Την περασμένη Παρασκευή ακυρώθηκαν δρομολόγια ενός άλλου τουριστικού τρένου στο Πήλιο λόγω κατολισθήσεων.

Αυτά τα συμβάντα ήταν όμως ελάχιστα μπροστά στην ταλαιπωρία και τον κίνδυνο που έζησαν εκατοντάδες επιβάτες με την κακοκαιρία στις αρχές της περασμένης εβδομάδας. Η κατάρρευση που χαρακτηρίζει τη σιδηροδρομική υποδομή κατέστη εμφανής από τον τρόπο που προκλήθηκε ο εγκλωβισμός τους, όπως αυτός αποκαλύπτεται καθώς προχωρούν οι έρευνες και εξετάζονται οι καταγγελίες των επιβατών.

Προκύπτει λοιπόν ότι από το μεσημέρι της Δευτέρας έως τα ξημερώματα της Τρίτης οι επιβάτες τεσσάρων αμαξοστοιχιών εγκλωβίστηκαν επί πολλές ώρες επειδή δεν υπήρχε άλλη μηχανή να σύρει μια πέμπτη αμαξοστοιχία που είχε κολλήσει στο χιόνι έξω από τη Λειβαδιά. Δηλαδή, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ακινητοποίησε διαδοχικά τέσσερα τρένα δοκιμάζοντας με τις μηχανές που τα έσυραν να ρυμουλκήσει το πέμπτο τρένο. Οι προσπάθειες αποτύγχαναν και στο μεταξύ το ακινητοποιημένο τρένο έμεινε από ρεύμα και φώτα με συνέπεια η τελευταία μηχανή να πέσει πάνω του μέσα στο σκοτάδι προκαλώντας τον ελαφρύ τραυματισμό 11 επιβατών.

Ακολουθώντας το πρωθυπουργικό πρότυπο, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλής εξήγγειλε ότι οι επιβάτες θα λάβουν αποζημίωση 1.000 ευρώ από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, χωρίς να είναι ώς τώρα γνωστό με ποια διαδικασία και προϋποθέσεις. Οπως όμως και με την Αττική Οδό, η ευθύνη του Δημοσίου φαίνεται και εδώ δεδομένη καθώς η σύμβαση επιδότησης με 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως περιλαμβάνει όχι μόνο τις «άγονες» γραμμές αλλά όλα τα δρομολόγια, όπως το Αθήνα – Θεσσαλονίκη και τα τουριστικά. Οπερ σημαίνει ότι και σε αυτήν την περίπτωση η παρέμβαση Καραμανλή μπορεί να έχει ως κίνητρο την αποφυγή των ευθυνών του Δημοσίου εάν οι επιβάτες κινηθούν δικαστικά για αποζημιώσεις. Ως προς τις διεκδικήσεις αυτές, μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να καταλήξουν τα δικαστήρια, ο υπουργός Μεταφορών όμως πρέπει να λάβει γρήγορες αποφάσεις καθώς σε έναν μήνα λήγει η σύμβαση με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ (δηλαδή τη δημόσια ιταλική Ferrovia dello Stato) και να υπογράψει νέα που θα εξασφαλίσει στους «ιδιώτες» επιδότηση 750 εκατομμυρίων ευρώ σε βάθος 15ετίας.

Αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος»

Ποιος ευθύνεται για τα προβλήματα στο σύστημα ραντάρ και ραδιοβοηθημάτων

Σημάδια κατάρρευσης εμφανίζονται συνεχώς το τελευταίο διάστημα στο σύστημα ραντάρ και ραδιοβοηθημάτων που εποπτεύει τον εναέριο χώρο γενικότερα (FIR) ή τμήματά του, αλλά εμφανίζει ξεχωριστό ενδιαφέρον ανακοίνωση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) που βάζει στο κάδρο των ευθυνών και την εταιρεία του Αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», τη Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ).

Η ανακοίνωση αυτή εκδόθηκε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα του περασμένου Σαββάτου και αφού το μεσημέρι είχε μείνει χωρίς ρεύμα ο Πύργος Ελέγχου στο κεντρικό αεροδρόμιο της χώρας με συνέπεια να «πέσει μαύρο» και σε δύο ραντάρ που εξυπηρετούν την προσέγγιση των αεροσκαφών.

Σύμφωνα με την ΥΠΑ, η απώλεια των δύο ραντάρ δεν είχε συνέπειες στην εναέρια κυκλοφορία αφού κράτησε σχεδόν 40 λεπτά. Ομως εργαζόμενοι στον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας αναφέρουν ότι υπήρξαν κίνδυνοι καθώς το σύστημα έμεινε να λειτουργεί με ένα δευτερεύον ραντάρ που είναι στο πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού και δεν δίνει εικόνα από τα ανατολικά λόγω της παρεμβολής του όρους Υμηττός. Ταυτόχρονα, επικράτησε σύγχυση στον Πύργο Ελέγχου του «Ελ. Βενιζέλος» καθώς σταμάτησε να λειτουργεί το ασανσέρ πάνω στην ώρα της αλλαγής βάρδιας.

Η ΥΠΑ αναφέρει στην ανακοίνωση ότι το πρόβλημα αφορούσε την παροχή ηλεκτρικής τροφοδοσίας σε κτίριο του ΔΑΑ και δηλώνει ότι τα αίτια του συμβάντος διερευνώνται από την εταιρεία και την Υπηρεσία. Υπενθυμίζεται ότι η σύμβαση παραχώρησης του αεροδρομίου είναι της «ίδιας γενιάς» με εκείνη της Αττικής Οδού, αλλά αυτή ανανεώθηκε πρόσφατα, ενώ για τον δρόμο αναζητείται τώρα νέο «αφεντικό».

Η ΥΠΑ παραμένει μεν υπεύθυνη για τη λειτουργία των συστημάτων ραντάρ, αλλά πρόσφατα η κυβέρνηση Μητσοτάκη ψήφισε νόμο που ξεχωρίζει τον «σκληρό πυρήνα» του κράτους και επιτρέπει να παραχωρήσει σε ιδιώτες κομμάτια της εκμετάλλευσης, όπως κατήγγειλαν οι εργαζόμενοι.

Στις 16 Δεκεμβρίου 2021, οι οθόνες του συστήματος Pallas, που δίνει την εικόνα όλων των αεροσκαφών που πετούν γύρω από την Ελλάδα, έμειναν «λευκές» για 90 λεπτά, αποτέλεσμα «μπλακάουτ» στην ηλεκτρική τροφοδοσία την ώρα που εργολάβος εκτελούσε εργασίες συντήρησης. Οι αεροελεγκτές εκφράζουν συνεχώς παράπονα ότι το ίδιο σύστημα βγάζει κατά διαστήματα «τριπλούς στόχους» με συνέπεια να μη γνωρίζουν πού ακριβώς βρίσκεται κάθε αεροσκάφος για να δώσουν οδηγίες.

Επίσης, την περασμένη Δευτέρα με τον χιονιά τέθηκε εκτός λειτουργίας πολλές φορές το σύστημα υποβοηθούμενης προσγείωσης (ILS) με αποτέλεσμα πολλά αεροσκάφη να αλλάξουν πορεία για να προσγειωθούν στη Θεσσαλονίκη.

Αττική οδός

Η σκοπιμότητα της κίνησης του πρωθυπουργού για την αποζημίωση των 2.000 ευρώ

Τρία υπουργεία και δύο εταιρείες όφειλαν να κλείσουν, λόγω κακοκαιρίας, την Αττική Οδό και να προφυλάξουν χιλιάδες συμπολίτες μας από την πολύωρη σωματική και ψυχική ταλαιπωρία μέσα σε πολικές θερμοκρασίες.

Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να απεκδυθεί των ευθυνών της, τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη, Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας, Υποδομών και Μεταφορών και οι εταιρείες Αττική Οδός και Αττικές Διαδρομές εμπλέκονται άμεσα στη λειτουργία του έργου. Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.», στη σύμβαση της Αττικής Οδού με το Δημόσιο και σε δυο Προεδρικά Διατάγματα περιγράφονται οι υποχρεώσεις (και ως εκ τούτου οι ευθύνες) όλων όσοι έπρεπε να παρέμβουν άμεσα, χωρίς να περιμένουν ο ένας τον άλλον για να κλείσει ο αυτοκινητόδρομος και να μην εγκλωβιστούν περίπου 3.500 οχήματα.

Το δεδομένο αυτό εγείρει ερωτήματα για τη σκοπιμότητα της κίνησης του πρωθυπουργού να δώσει εντολή στην Αττική Οδό να αποζημιώσει με 2.000 κάθε εγκλωβισμένο όχημα (ούτε καν ανά πολίτη), χρεώνοντας στην εταιρεία εξ ολοκλήρου την ευθύνη και αφήνοντας εκτός κάδρου ευθυνών την κυβέρνησή του. Δημιουργεί, παράλληλα, νέα δεδομένα σε όσους σκοπεύουν να προσφύγουν σε αστικά ή ποινικά δικαστήρια διεκδικώντας αποζημιώσεις, αφού η Αττική Οδός (και οι Αττικές Διαδρομές) δεν είναι η μόνη υπαίτια για το φιάσκο. Ας δούμε τις ευθύνες καθενός ξεχωριστά.

Σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης, που έγινε ο νόμος 2.445 το 1996, η Αττική Οδός είναι υποχρεωμένη «να παίρνει όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίζεται η άμεση και αποτελεσματική ανταπόκρισή της σε έκτακτες ή/και επείγουσες καταστάσεις». Παράλληλα, είναι η εταιρεία που μπορεί να δώσει εντολή, αν κριθεί απαραίτητο, για αναστολή είσπραξης διοδίων. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, με αποτέλεσμα οι οδηγοί να ενημερώνονται ότι μπορούν να περάσουν με ασφάλεια τον αυτοκινητόδρομο και να καταβάλουν το αντίστοιχο κόμιστρο.

Οι Αττικές Διαδρομές είναι η εταιρεία στην οποία η Αττική Οδός έχει αναθέσει τη λειτουργία και τη συντήρηση του αυτοκινητόδρομου. Δηλαδή, η εταιρεία που όφειλε να κάνει τα πάντα: να λάβει υπόψη της το μετεωρολογικό δελτίο, να ζητήσει την απαγόρευση εισόδου φορτηγών-βαρέων οχημάτων, να αποκλείσει την είσοδο από τη στιγμή που παρουσιάστηκε η πρώτη δυσλειτουργία, να εκδώσει δελτίο Τύπου για την κατάσταση στον αυτοκινητόδρομο προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες κ.ο.κ. Τίποτα δεν έκανε, ούτε καν φρόντισε να παράσχει κουβέρτες, νερά και φαγητό στους εγκλωβισμένους. Ευτυχώς, δεν υπήρξαν θύματα.

Το Τμήμα Τροχαίας Αττικής Οδού (που υπάγεται στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη), σύμφωνα με τη σύμβαση, «βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με την εταιρεία λειτουργίας (σ.σ. Αττικές Διαδρομές) και ενεργεί μετά από ενημέρωση και με τη σύμφωνη γνώμη ή υπό τις εντολές της Διεύθυνσης Τροχαίας Αττικής».

Ειδικότερα, «σε περιόδους αποχιονισμού, εκπρόσωπος της Τροχαίας Αττικής Οδού θα πρέπει να βρίσκεται σε μόνιμη βάση εντός του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας της Αττικής Οδού, προκειμένου να επιτυγχάνεται ο συντονισμός των ενεργειών της Τροχαίας και της εταιρείας λειτουργίας στον μέγιστο βαθμό». Για ποιον λόγο δεν διατάχθηκε διακοπή της κυκλοφορίας από την Τροχαία Αττικής Οδού; Γιατί το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ανέμενε τις κινήσεις μιας ιδιωτικής εταιρείας και δεν έσπευσε να προστατεύσει τους πολίτες του, όταν μάλιστα εκπρόσωπός του είχε άμεση εικόνα από το Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας;

Καθώς η αρχική σύμβαση άφηνε πολλά κενά, Αττική Οδός και το τότε υπουργείο Δημόσιας Τάξης υπέγραψαν συμφωνία που δημοσιεύτηκε επίσης σε ΦΕΚ (Β542) τον Μάιο του 2001. Εκεί αναφερόταν ότι η εταιρεία αναλαμβάνει να συντάξει εγχειρίδια για την αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών και οργανώνει σύστημα παρακολούθησης του δρόμου με ηλεκτρονικά μέσα και προσωπικό μέσω του οποίου μπορούν και οι δύο πλευρές να παρέμβουν σε περίπτωση συμβάντος. Είναι πάντως ξεκάθαρο ότι τον πρώτο λόγο έχει η Ελληνική Αστυνομία ενώ και οι δυο πλευρές «υποχρεούνται να συνεργάζονται καλόπιστα με γνώμονα το υπέρτερο δημόσιο συμφέρον της ασφάλειας των χρηστών».

Το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας είναι εξ ορισμού υπεύθυνο για την αποτυχημένη διαχείριση της κατάστασης στην Αττική Οδό. Για τον λόγο αυτόν έχουν επιδοθεί σε πόλεμο ανακοινώσεων ο υπουργός Χρήστος Στυλιανίδης και οι Αττικές Διαδρομές Α.Ε., με την τελευταία να υποστηρίζει ότι δεν εισακούστηκε αίτημά της να απαγορευτούν τα φορτηγά από την προηγούμενη ημέρα και τον υπουργό να το διαψεύδει.

Για τον ίδιο λόγο, ο υπουργός αφιέρωσε σε αυτό το ζήτημα την ομιλία του στη Βουλή το Σάββατο κατά τη συζήτηση για την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Και τι είπε; Αφενός ότι έφταιγαν οι μετεωρολόγοι, αφετέρου ότι χρειάζεται ένα οργανωμένο και άρτια εξοπλισμένο Συντονιστικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων που δεν υπάρχει. Ουσιαστικά, ο αρμόδιος υπουργός παραδέχτηκε την ανικανότητα του υπουργείου του να ανταποκριθεί, παρά τις προειδοποιήσεις των μετεωρολόγων. Επιβεβαίωσε, επίσης, τους φόβους των πολιτών ότι είναι απροστάτευτοι από τον κρατικό μηχανισμό.

Οσο για το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αυτό είναι διάδοχος του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ που ήταν ο «κύριος του έργου» στην αρχική σύμβαση βάσει της οποίας είναι ο μόνος φορέας που μπορεί να καταγγείλει τη συμφωνία παραχώρησης και υποχρεωμένος να ενημερώνεται για τα πάντα.

Εχει μάλιστα ειδικό ρόλο στο θέμα της λειτουργίας διοδίων που την περασμένη Δευτέρα συνέχισαν να εισπράττουν καθώς, όπως αναφέρεται, «αναλαμβάνει την υποχρέωση να μην προβεί σε καμία ενέργεια ή παράλειψη, η οποία θα έχει σαν αποτέλεσμα τη διακοπή ή παρεμπόδιση της κυκλοφοριακής ροής ή και της συλλογής διοδίων, εκτός εάν αυτό επιβάλλεται από λόγους δημόσιας ασφάλειας ή ασφάλειας των χρηστών ή από την άσκηση της εποπτείας των συγκοινωνιών».
efsyn.gr