Οι αρχαίοι έλεγαν ότι για τρία χρόνια από τον θάνατο κάποιου ανθρώπου, η ψυχή βρίσκεται στο μεταίχμιο αυτού και του Άλλου κόσμου.  Μήπως γιατί το σώμα είναι ακόμη παρόν στη γη, αφήνοντας λίγο λίγο τα ίχνη του και γενόμενο ένα μαζί της;

Σώμα και ψυχή ένα και το αυτό. Ψυχόσωμα. Αγκιστρωμένη εκείνη στα μόρια, στα άτομα, στα ζωτικά όργανα- καθώς στη ζωή  του μικρού του ανθρώπου έρχεται η στιγμή που η ψυχή αγκιστρώνεται στο σώμα κατά τον Άγγλο ψυχαναλυτή Donald Winnicot – μετά τον  θάνατο απαγκιστρώνεται. Όταν το σώμα δεν υπάρχει πια. Λεύτερη πλέον πετά  στον κόσμο απαλλαγμένη  από την δύναμη της βαρύτητας.

Τι συμβαίνει με την καύση; Ο νεκρός εξαφανίζεται, το σώμα εξαχνώνεται, η ψυχή εκσφενδονίζεται στον κόσμο. Και οι σωματικές μνήμες; Και οι ζωντανοί; Σε ποιον τόπο μπορεί  κάποιος να συναντήσει κάτι από την ιερότητα του θανάτου και την ανάσα της ψυχής έως ότου μεταβολίσει την απουσία του αγαπημένου; Συνδεόμαστε με τον Άλλο σωματικά, δομικά. Από τον πρώτο Άλλο που είναι η μητέρα αλλά και με κάθε άλλο που αγαπάμε και πονάμε.  Τι γίνεται όταν εξαφανιστεί; Όταν εκλείψουν οι τελετουργίες που έχουν σωματικότητα; Η επίσκεψη στο μνήμα, το στάρι, το κερί, το λιβάνι, η πέτρα; Τότε ίσως γίνεσαι ένα με το σώμα του άλλου, το εν-σωματώνεις στο δικό σου, το κρατάς εκεί σαν φάσμα, φάντασμα. Πορεύεσαι με αυτό και ζεις στο μεταίχμιο. Είσαι εσύ πλέον ο ζωντανός-νεκρός. Η επίσκεψη στο μνήμα-σώμα έως ότου εκλείψει το σώμα,  η συνομιλία με τους γύρω συγγενείς απόντων στον τόπο του κοιμητηρίου, η σκέψη, η ομιλία, γραφή, η ποίηση, η αναφορά στη σχέση με τον αγαπημένο απόντα, επιτελούν μέσα στο χρόνο τη διεργασία του πένθους. Που σημαίνει να βγει κάποιος από αυτό.

Οι τελετές της Μεγάλης Εβδομάδας, δίνουν τη δυνατότητα της ενδοσκόπησης, της ησυχίας, της ανασκόπησης, της συνοδείας. Και η Ανάσταση; Δεν είναι Ανάσταση νεκρών, που αναπότρεπτα αποχώρησαν από τα εγκόσμια. Είναι όμως μεταφορικά και μετωνυμικά Ανάσταση και Αναγέννηση ζωντανών-νεκρών. Επιστροφή στη ζωή εκείνων που την είχαν αφήσει, περπατώντας δίχως να το γνωρίζουν σε άλλο τόπο..

Επιτελώντας το πένθος, πετώντας το πτώμα, παγωμένη σωματική μνήμη, κρατώντας το ίχνος,  την ανά-μνηση, ενδοβάλλοντας το όνομα του αγαπημένου, επιστρέφει κάποιος στη μυρωμένη Άνοιξη και μέσα από το πέρασμα, τη συνειδητοποίηση του εδώ κόσμου και του επέκεινα, επέρχεται μια άγρια χαρά για τη ζωή όπως γράφει  ο Ιταλός ψυχαναλυτής Massimo Recalcati. Πάσχα=Πέρασμα.

Βέρα Παύλου